Globalna pandemija i “rat protiv korone” za razliku od ostatka svijeta, na području Balkana tačnije države Bosne i Hercegovine dobio je i svoje prve „diskriminacione“ obrise.

Naime, decentralizovana struktura entiteta „Federacija BiH“ za razliku od drugog entiteta (Republike Srpske), nije omogućila brze i efikasne mjere protiv pandemije. Ali je zato javno razobličila sve manjkavosti i deformacije jednog sistema, kakav je u ovom slučaju, federalni (FBiH) zdravstveni sistem.

Podele između kantona jače od borbe protiv korone

Osim što je javnost imala priliku da se uvjeri u potpunu nepripremljenost institucija Federacije BiH da prime prvi udar i efikasno odgovore na zadate izazove, ova situacija još jednom je probudila duboke nacionalne i političke podjele između hrvatskog i bošnjačkog naroda u ovom djelu Bosne i Hercegovine.

U takvoj jednoj atmosferi tenzija i političkih obračuna čini se pak, da je najteže posljedice po svoj goli život i egzistenciju osjetila zanemarljiva srpska zajednica koja je nakon rata ostala da živi izvan granica Republike Srpske ali i dalje u državi Bosni i Hercegovini.

Budući da je, prema Ustavu FBiH, zdravstvo dijelom u nadležnosti entiteta a dijelom u nadležnosti deset kantona od kojih se Federacija BiH sastoji, umjesto pravovremene reakcije došlo je do odsustva potrebne koordinacije između entitetskog i kantonalnog nivoa vlasti, te kantona međusobno. Ilustracije radi, tako smo došli u situaciju da pojedini kantoni uopšte nisu ni imali operativni plan za djelovanje dok je sa druge strane npr. krizni štab  Hercegbosanskog kantona, donio spornu naredbu kojom se potpuno zabranjuje ulazak državljana BiH na područje ove većinski hrvatske administrativne jedinice!

Iako je naredba nakon snažnog negodovanja bošnjačke političke elite ubrzo povučena otvoreno je još jednom pitanje neusaglašenosti mjera između kantona. Upravo je ovaj Hercegbosanski kanton od posebnog interesovanja, jer se u njemu nalaze tri povratničke opštine sa apsolutnom srpskom većinom a to su Glamoč, Grahovo i Drvar.

Za Glamoč, Grahovo i Drvar pomoć stigla iz Srbije i Republike Srpske

Iako je srpski narod u pravima i obavezama formalno izjednačen sa druga dva naroda u BiH, činjenica je da od strane entiteta (Federacije BiH) pa i kantona (Hercegbosanskog) vlada jedan opšti ignorantski odnos prema srpskoj zajednici i potrebama ovih triju opština. Najbolji primer za to jeste činjenica da su i pored svakodnevnih apela i vapaja za pomoć gradonačelnice Drvara Dušice Runić i lokalnog župnika don Davora Klečine, Drvarčani ipak ostali bez povratne informacije.

Tako su i Domovi zdravlja u Drvaru i Glamoču te ambulanta u Grahovu ostali bez odgovora i  neophodne pomoći u najkritičnijem trenutku iako se zna da u ove tri opštine  živi pretežno starije stanovništvo koje po prirodi stvari, spada u rizičnu kategoriju društva!

Očekivano, pomoć je na kraju stigla od Srbije i Republike Srpske donacijom jednog respiratora te medicinske zaštitne opreme i oko 100.000 medicinskih maski..

No, teška priča za srpske povratnike ovog kraja ovdje se ipak ne završava jer je „otadžbina“ Federacija BiH  odlučila da još jednom neprijatno iznenadi svoje stanovnike srpske nacionalnosti, ovaj put neravnomjernom raspodjelom pomoći. Naime, za namjene u borbi sa virusom korona, federalno Ministarstvo finansija za opštinu  Drvar je predvidjelo pomoć u iznosu od 40 000 KM dok je za susednu (većinski hrvatsku) opštinu Kupres predviđeno čak nevjerovatnih 700.000 KM! Nadalje, po ovoj istoj odluci Opština Glamoč čak nije ni prepoznata kao primalac pomoći pa neće dobiti nijednu jedinu marku!

Zaštitne maske iz Drvara za sve

Sve ovo sa pravom stvara opravdani strah kod srpskog stanovništva koje se uporno pita pripadaju li i oni Hercegbosanskom kantonu i u ovim teškim vremenima ili se ta pripadnost ogleda samo u eksploataciji šume iz ove tri opštine. Područja opština Drvar, Glamoč i Grahovo su izuzetno bogate prirodnim resursima i šumama ali im je pravo upravljanja oduzeto u korist Javnog preduzeća „Hercebosanske šume“ pa danas blagodeti ovih prirodnih bogatstava po sopstvenom priznanju gradonačelnice Drvara, uživaju svi u kantonu osim te tri opštine.

Ipak, uprkos surovoj stvarnosti a u skladu sa onom Isusovom porukom iz „Besjede na Gori“ da „ako te neko udari po desnom obrazu a ti mu okreni i drugi“ – e baš se tako ponio i Drvar. Naime, ne dijeleći ljude po nacionalnoj osnovi a shvatajući ozbiljnost situacije te preuzimajući potpunu odgovornost za sve što će uslediti, u proizvodnom pogonu Jumko u Drvaru, počela je danonoćna proizvodnja zaštitnih maski za sve stanovnike Hercegbosanskog kantona bez razlike a sve u cilju njihove prevencije I zaštite zdravlja.

Federacija BiH se srpskih opština sjetila tek po ukidanju vanrednog stanja

Istine radi, na dan kada je ukinut policijski čas u Federaciji BiH (24.4.2020), stigla je i prva konkretna pomoć u zalihama od entitetskog nivoa tačnije od federalnog Ministarstva raseljenih osoba i izbjeglica. Očigledno je bilo neophodno da prođe najdramatičniji period da bi se entitet sjetio da pomogne svojim najugroženijim „jednakopravnim i konstitutivnim“ građanima!

Kako god, čini se da su u  uslovima koji zahtjevaju izuzetnu pribranost i teškoćama koje prevazilaze redovne tokove čovjekove snage medicinski radnici Drvara, Grahova i Glamoča uspjeli da uz minimalne žrtve dobiju ovu neizvjesnu bitku i najteži period bar za sad ostave iza sebe. Ovo ne bi bio prvi put da se poput feniksa ovaj kraj uzdigne i krene stazom procvata i baš kao što je to bilo 1945. godine, te nakon rata i progona (1995.), vjerujemo da će bolji dani i prosperitet što prije doći i u ovaj herojski dio Bosne i Hercegovine!