Zašto poštujem Jermene? Najviše zbog brilijantno sprovedene tajne akcije „Nemezis“ (po grčkoj boginji osvete) koju je organizovala Jermenska revolucionarna federacija i sprovela je u periodu 1920-1922.
Radi se o osvetničkoj akciji gdje su mete bili idejni tvorci genocida nad Jermenima (u kojem je stradalo milion i po Jermena) iz 1915. godine i azerbejdžanski visoki zvaničnici odgovorni za masakar nad Jermenima u Bakuu 1918. godine gdje je stradalo oko 30 hiljada Jermena.
Likvidirani su:
- Fatali Khan Isgenderoglu Khoijsk – ubijen 19.06.1920. u Tbilisiju od strane Jermenskog patriote Arama Jerganijana (20)
Fatali je bio premijer Azerbejdžana u trenutku masakra u Bakuu - Talat Paša – ubijen 15.03.1921. u Berlinu od strane jermenskog patriote, Sogomon Tehlirijana (25)
Talat paša je bio ministar policije i premijer u Osmanskom carstvu u periodu kada se dešavao genocid i idejni je tvorac istog. - Behbud Kan Javanšir – ubijen 18.07.1921. u Istanbulu od strane jermenskog patriote, Mišaka Torlakijana (29).
Bahbud je bio ministar spoljnih poslova u Azerbejdžanu tokom masakra nad Jermenima u Bakuu - Said Halim paša – ubijen 05.12.1921. u Rimu od strane jermenskog patriote, Aršavira Širakiana (21)
Said Halim je bio premijer u Otomanskoj imperiji u doba genocida. - Behaedin Šakir – osnivač specijalne organizacije za sprovođenje genocida nad Jermenima – ubijen 17.04.1922. u Berlinu , a i njega kao i Azera Fatalija ubio je Aram Jerganijan .
- Kemal Azmi – guverner Trabzonskog vilajeta i jedan od osnivača već pomenute organizacije – ubijen 17.04.1922. u Berlinu od strane Aršavira Širakijana, istog jermenskog patriote koji je godinu dana ranije ubio Said Halim pašu.
- Džemal Paša – guverner Sirije i ministar mornarice – ubijen 25.07.1922. u Tbilisiju u Gruziji od strane jermenskog patriote Stepana Džaghigijana (36)
- Enver paša – ministar odbrane u Osmanskoj imperiji – ubijen od strane Jakoba Melkumijana u Tadžikistanu 04.08.1922. godine.
Nakon što su izbrisali s lica zemlje sve odgovorne za genocid iz 1915. godine i masakar u Bakuu iz 1918. godine Jermeni su zaslužili divljenje cijelog slobodarskog svijeta.
Pedeset godina kasnije Jermeni će formirati i tajnu organizaciju ASALA-u koja je vršila atentate nad turskim diplomatama u svijetu sa namjerom da priča o genocidu koju je zvanična Turska svim snagama zataškavala, ugleda svjetlost dana. Jedna od uspješnih akcija ASAL-e bio je i atentat iz 1983. godine koji se dogodio u Beogradu kada su dvojica Jermena došla iz Bejruta i likvidirala turskog ambasadora Galipa Balkara.
Rat koji će izbiti 1988. i trajati do 1994. u Nagorno Karabahu izrodiće nove jermenske heroje poput Monte Melkonijana (čitaj jermenski Veljko Milanković) koji će stradati u borbama sa Azerima 1993. godine, a koji je takođe ponikao iz ASAL-e.
Ovaj tekst sam napisao inspirisan emisijom Balkan.info u kojoj je 2016. godine gostovao jermenski pisac i počasni konzul Srbije u Jermeniji, Babken Simonjan.
„Vidio sam Gračanicu, a na zidu freska kraljice Simonide i sjetio sam se u tom trenutku one čuvene Rakićeve pjesme „Simonida“, ja nisam mogao da gledam tu fresku bez suza zato što sam se sjetio okupirane Zapadne Jermenije (današnja Turska) i jezera Van odakle mi je otac porijeklom. Tu je jedna crkva, divna crkva iz 10. vijeka koja se zove crkva Svetog krsta i na zidinama je reljef Adama i Eve kojima su Turci iskopali oči, kao i Šiptari Simonidi na Kosovu i Metohiji. Mi smo braća i sapatnici!“
Živio hrabri jermenski narod i Republika Arcah!
Autor: Filip Egeljić, master politikolog
Serbian